Các loại thuế áp dụng với hộ kinh doanh

Hộ kinh doanh (HKD) là hình thức kinh doanh phổ biến nhất tại Việt Nam, với hơn 5 triệu hộ hoạt động trong các lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ ăn uống, sản xuất nhỏ… Từ năm 2026, theo Luật Quản lý thuế sửa đổi và các nghị định hướng dẫn (đặc biệt Nghị định 126/2020/NĐ-CP sửa đổi bổ sung), HKD chính thức chuyển từ phương pháp thuế khoán sang kê khai thuế theo tháng/quý. Điều này làm thay đổi đáng kể các loại thuế phải nộp, tăng tính minh bạch nhưng cũng đòi hỏi HKD ghi chép sổ sách, sử dụng hóa đơn điện tử đầy đủ. Dưới đây là tổng hợp chi tiết các loại thuế chính áp dụng với HKD hiện nay.

>> Tham khảo: Thuế TNCN đối với thu nhập từ cổ phiếu.

1. Thuế giá trị gia tăng (GTGT)

Đây là loại thuế gián thu phổ biến nhất đối với HKD.

• Đối tượng chịu thuế: HKD có doanh thu hàng năm từ 100 triệu đồng trở lên phải nộp thuế GTGT.
• Miễn thuế: Doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm được miễn thuế GTGT (vẫn phải kê khai nếu đăng ký).
• Phương pháp tính:
  • Phương pháp khấu trừ: Áp dụng cho HKD đăng ký tự nguyện hoặc bắt buộc (doanh thu >1 tỷ đồng/năm trong một số lĩnh vực). Thuế GTGT phải nộp = Thuế đầu ra – Thuế đầu vào được khấu trừ.
  • Phương pháp trực tiếp trên doanh thu: Phổ biến nhất với HKD. Thuế GTGT = Doanh thu × Tỷ lệ % GTGT theo ngành nghề.
• Tỷ lệ thuế GTGT trên doanh thu (theo Thông tư 40/2021/TT-BTC):
  • Phân phối, cung cấp hàng hóa: 1%
  • Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 5%
  • Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa: 3%
  • Kinh doanh khác: 2%
• Kê khai và nộp: Hàng quý (trước ngày 30 của quý sau), sử dụng mẫu 01/GTGT.

Từ năm 2026, khi bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, doanh thu được ghi nhận chính xác hơn, giảm tình trạng kê khai thấp.

>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.

2. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

HKD nộp thuế TNCN từ hoạt động sản xuất kinh doanh thay cho chủ hộ và các cá nhân tham gia kinh doanh trong hộ.

• Đối tượng: HKD có thu nhập chịu thuế (sau khi trừ chi phí và giảm trừ gia cảnh).
• Miễn thuế: Doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm được miễn cả thuế TNCN từ kinh doanh.
• Phương pháp tính:
  • Nếu áp dụng phương pháp khoán (chỉ còn trong giai đoạn chuyển tiếp 2025): Thuế TNCN đã bao gồm trong mức khoán.
  • Từ 2026, áp dụng phương pháp kê khai: Thu nhập chịu thuế = Doanh thu tính thuế – Chi phí hợp lý – Giảm trừ gia cảnh.
  • Thuế TNCN = Thu nhập tính thuế × Biểu thuế lũy tiến từng phần (từ 5% đến 35%).
• Biểu thuế lũy tiến (áp dụng cho thu nhập từ kinh doanh):
  Bậc thuế	Thu nhập tính thuế/năm (triệu đồng)	Thuế suất
  1	Đến 60	5%
  2	Trên 60 đến 120	10%
  3	Trên 120 đến 216	15%
  4	Trên 216 đến 384	20%
  5	Trên 384 đến 624	25%
  6	Trên 624 đến 960	30%
  7	Trên 960	35%
• Kê khai: Tạm nộp hàng quý, quyết toán năm trước ngày 30/4 năm sau.

>> Tham khảo: 17 quy định của Thông tư 200/2014/TT-BTC tiếp tục có hiệu lực từ 01/01/2026.

3. Thuế môn bài (Lệ phí môn bài)

Đây là khoản thu cố định hàng năm theo mức doanh thu năm trước liền kề.

• Mức thu (Nghị định 139/2016/NĐ-CP, sửa đổi bởi Nghị định 22/2020/NĐ-CP):
  • Doanh thu > 500 triệu đồng/năm: 1.000.000 đồng
  • Doanh thu 300-500 triệu đồng/năm: 500.000 đồng
  • Doanh thu 100-300 triệu đồng/năm: 300.000 đồng
  • Doanh thu ≤ 100 triệu đồng/năm: Miễn
• Thời hạn nộp: Chậm nhất ngày 30/1 hàng năm.
• Lưu ý: HKD mới thành lập được miễn môn bài năm đầu.

>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế áp dụng thế nào?

4. Các loại thuế khác (tùy trường hợp)

• Thuế tài nguyên: Áp dụng nếu HKD khai thác tài nguyên thiên nhiên (cát, đá, nước khoáng…).
• Thuế bảo vệ môi trường: Với kinh doanh xăng dầu, túi ni lông, than…
• Thuế tiêu thụ đặc biệt: Rượu, bia, thuốc lá, kinh doanh casino, xổ số…
• Thuế xuất khẩu, nhập khẩu: Nếu HKD làm thủ tục hải quan trực tiếp.

4.1. So sánh thuế khoán cũ và kê khai mới (từ 2026)

4.2. Tác động và khuyến nghị cho hộ kinh doanh

Chuyển sang kê khai giúp HKD nhỏ giảm gánh nặng thuế (được trừ chi phí thực tế), nhưng tăng yêu cầu ghi chép và sử dụng công nghệ. HKD cần:

• Đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử (bắt buộc từ 2026).
• Ghi chép doanh thu, chi phí hàng ngày (có thể dùng sổ tay hoặc phần mềm miễn phí).
• Tham gia đào tạo miễn phí từ cơ quan thuế địa phương.
• Sử dụng phần mềm hỗ trợ như Einvoice, MISA, EasyInvoice để tự động hóa.

Tóm lại, các loại thuế chính với HKD hiện nay là thuế GTGT, TNCN, môn bài và một số thuế đặc thù khác. Việc chuyển đổi sang kê khai từ năm 2026 không chỉ tăng tính công bằng mà còn thúc đẩy HKD chuyên nghiệp hóa, minh bạch hóa hoạt động. Chủ hộ cần chủ động chuẩn bị ngay từ năm 2025 để tránh bị động và tận dụng tối đa lợi ích từ khấu trừ chi phí hợp lý.

>> Tham khảo: Thủ tục phát hành hóa đơn điện tử.

Kết luận

Ngoài ra, nếu quý doanh nghiệp đang tìm kiếm giải pháp phần mềm hóa đơn điện tử đáp ứng đầy đủ quy định, xin vui lòng liên hệ E-invoice để nhận được tư vấn:

CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN

• Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
• Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
• Tel : 024.37545222
• Fax: 024.37545223
• Website: https://einvoice.vn/